Jak odliczyć VAT na samochód? Czy samochód lepiej kupić przed zmianą przepisów?

Zgodnie z proponowanymi przez Ministerstwo Finansów zmianami w ustawie o podatku od towarów i usług, przedsiębiorcy, którzy używają samochodów osobowych wyłącznie do celów działalności gospodarczej mają mieć prawo do odliczenia 100% VAT-u zarówno na etapie nabycia samego pojazdu, jak też wydatków eksploatacyjnych.

Przedsiębiorcy, którzy używają samochodu firmowego także na potrzeby prywatne będą mieli ograniczone, 50-proc. prawo do odliczenia przy zakupie samochodu i wydatków związanych z eksploatacją, a od połowy 2015 r. także paliwa do tych samochodów (utrzymanie ograniczenia w odliczeniu VAT-u przy zakupie paliwa ma być dokonane w ramach klauzuli stand still, czyli prawie państw członkowskich do zachowania takich ograniczeń w odliczeniu, jakie obowiązywały do dnia przystąpienia do Unii Europejskiej). Sprawdziliśmy, jakie skutki finansowe dla przedsiębiorców mogą mieć nowe regulacje. Porównaliśmy skutki podatkowe zakupu samochodów o następujących cenach brutto: 30 tys. zł, 60 tys. zł, 70 tys. i 150 tys. zł. Założyliśmy, że przedsiębiorca rozlicza się z podatku dochodowego stosując 19-proc. stawkę liniową. W przypadku wydatków związanych z eksploatacją uwzględnione zostały dane opracowane przez Samar, Instytut Badań Rynku Motoryzacyjnego. Założony średni roczny przebieg samochodu eksploatowanego przez firmę to 25 tys. km. Średnie zużycie paliwa wykazywane przez auta firmowe wg danych producentów zawartych w katalogu prezentowanych w serwisie samar.pl to 5,87 l/100 km. Przyjęte do obliczeń, powiększone w stosunku do średniego zużycie paliwa samochodu eksploatowanego przez firmę to 8,0 l/100km. Ilość paliwa niezbędna do pokonania założonego średniego dystansu pokonywanego rocznie przez auto firmowe wynosi 2000 l. Dodatkowo średni roczny koszt obsługi auta firmowego (w tym opony zimowe) to ok. 2000 zł. Przyjęta cena litra paliwa wykorzystywanego przez firmę to 5,39 zł (przyjęto średnią cenę oleju napędowego z dnia 31.12.2013 roku).

Obecnie przedsiębiorca kupujący firmowy samochód osobowy, bez względu na stopień wykorzystania go w działalności gospodarczej, może odliczyć 60% VAT-u nie więcej jednak niż 6 tys. zł (wyjątek dający pełne prawo do odliczenia to m. in. samochód z tzw. kratką). Ma pełne prawo do odliczenia VAT-u od wydatków serwisowych i całkowity brak prawa do odliczenia w przypadku zakupu paliwa do takich aut. Nieodliczony VAT stanowi natomiast koszt podatkowy obniżając w ten sposób podatek dochodowy (w tym zakresie nic się nie zmieni po wejściu w życie nowych regulacji).

Auto za 30 tys. zł to strata 454 zł
Kupując zatem auto o wartości 30 tys. zł przedsiębiorca odliczy 3 366 zł. Nieodliczona część (2 244 zł) zostanie zaliczona do kosztów uzyskania przychodu, co w efekcie zmniejszy podatek dochodowy o 426 zł. Gdy wejdą w życie projektowane regulacje, to kwota odliczenia spadnie do 2 895 zł. Drugą połowę przedsiębiorca zaliczy do kosztów, zmniejszając w ten sposób zobowiązanie wobec fiskusa o 533 zł. Przedsiębiorca, który kupuje zatem tańsze auto osobowe i nie będzie w stanie wykazać, że używane jest wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej, straci na tych zmianach tylko w zakresie kupowanego samochodu 454 zł.

Auto za 60 tys. zł wciąż bardziej atrakcyjne podatkowo obecnie
Przedsiębiorca, który obecnie kupi auto osobowe o wartości 60 tys. zł odliczy 6 tys. zł (60% VAT-u z faktury to 6 732 zł) pozostała część, czyli 5 220 zł będzie stanowić koszt podatkowy, który pozwoli zmniejszyć podatek dochodowy o 992 zł. W tym przypadku szykowane 50-proc. odliczenie, wciąż będzie mniej opłacalne. Przedsiębiorca odliczy bowiem 5 610 zł, zaliczając drugą cześć VAT-u do kosztów. W efekcie, po uwzględnieniu zmniejszenia podatku dochodowego, obciążenie z tytułu ograniczonego prawa do odliczenia wyniesie 4 544 zł, co stanowi o 316 zł więcej w porównaniu do rozliczenia zgodnego z obecnie obowiązującymi zasadami.

Auto za 150 tys. zł, to oszczędność 6,5 tys. zł
Inaczej sytuacja będzie wyglądać już przy aucie za 70 tys. zł. Od tej kwoty auta zaczyna bowiem pojawiać się różnica na korzyść auta osobowego kupionego po zmianie przepisów (o 442 zł).
Różnica ta będzie się zwiększać wraz z wartością samochodu, a to wszystko przez brak ograniczenia kwotowego w projektowanych przepisach. Przedsiębiorca kupując za ok. 2 miesiące (taki jest prognozowany czas wejścia w życie nowych zasad) samochód osobowy o wartości 150 tys. zł, przy którym nie będzie miał pełnego prawa do odliczenia zaoszczędzi na podatkach już 6 500 zł.

Prawie 18 tys. w kieszeni przy aucie z kratką za 150 tys. zł
Przedsiębiorca, który kupi natomiast samochód np. z kratką, zyskując pełne prawo do odliczenia uzyska korzyść finansową równą wartościom wykazanym w kolumnie „Strata zw. z ograniczonym prawem do odliczenia”. Kupując więc obecnie auto za 150 tys. zł, zyska na podatkach 17.860 zł. Co ważne, chociaż po zmianie przepisów zakup paliwa do takiego samochodu spotka ograniczenia w odliczeniu VAT-u, o tyle jeżeli jest to samochód np. wzięty w leasing, to przedsiębiorca zachowuje pełne prawo do odliczenia VAT-u z każdej raty leasingowej.

Dodatkowe 1787 zł na rocznych wydatkach eksploatacyjnych
Tak wygląda rozliczenie związane z samym zakupem. Przyjęte do analizy dane związane z eksploatacją samochodu zostaną zestawione w trzech punktach czasowych: obecnie, od chwili wejścia w życie projektowanych regulacji i od 1 lipca 2015 r. (od tego dnia ma wejść w życie możliwość częściowego odliczenia VAT-u od paliwa przy samochodach wykorzystywanych w cyklu mieszanym). Przy cenie paliwa 5,39 zł, VAT wynosi 1,01 zł. Przyjmując wskazane roczne zużycie paliwa ( 2 tys. l), VAT wyniesie 2 020 zł. Dodatkowo w rocznych wydatkach tzw. serwisowych znajduje się 374 zł VAT-u. Obecnie przedsiębiorca, który wykorzystuje w działalności gospodarczej samochód osobowy nie ma zupełnie prawa do odliczenia VAT-u od zakupu paliwa. Może natomiast odliczyć 100% VAT-u od innych wydatków związanych z używaniem takiego samochodu. Oznacza to, że przy przyjętych danych liczbowych łączna strata wynikająca z braku prawa do odliczenia, po rozliczeniu w kosztach podatkowych wynosi 1 636 zł (przy założeniu, że jest to środek trwały firmy i przedsiębiorca ma możliwość rozliczenia pełnej wysokości kosztów). Po wejściu w życie projektowanych zmian strata przedsiębiorcy z tego tytułu wzrośnie do 1 787 zł, co wiąże się z wprowadzeniem ograniczenia prawa do odliczenia VAT-u od wydatków tzw. serwisowych przy utrzymaniu jednocześnie braku prawa do odliczenia VAT-u od paliwa. Sytuacja ma zmienić się na korzyść dopiero w połowie 2015 r. – wtedy przedsiębiorca odliczając połowę VAT-u z ceny paliwa, zmniejszy straty wynikające z ograniczeń w prawie do odliczenia do kwoty 667 zł rocznie (chociaż zmiana ma wejść w połowie roku, dla zachowania możliwości porównawczych przyjęto wynik dla całego roku).

Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care