Polacy masowo sięgają po leki bez recepty. „Nie czytają ulotek albo nie stosują się do zawartych w niej zaleceń”

– W samoleczeniu ważne są trzy zasady. Po pierwsze stosujemy leki bez recepty, które zawierają substancje czynne o udowodnionym wysokim profilu bezpieczeństwa stosowania. Po drugie leki te stosujemy w leczeniu problemów zdrowotnych, które są łatwe do zdiagnozowania. Po trzecie, na co pacjent ma największy wpływ, nie przedłużamy czasu terapii, czyli nie stosujemy leku dłużej niż to jest zalecane w ulotce. Jeżeli te zasady są stosowane, to ryzyka dla zdrowia w przypadku samoleczenia nie ma – mówi Ewa Jankowska, prezes Polskiego Związku Producentów Leków Bez Recepty.

W 2014 roku wartość sprzedaży aptecznej według IMS Health wyniosła 8,975 mld zł, co oznacza wzrost o 2,9 proc. w stosunku do 2013 roku. Wartość segmentu produktów bez recepty w aptekach w 2014 r. osiągnęła 11,430 mld zł (liczone w cenach detalicznych brutto). Do sprzedaży tego segmentu zaliczane są leki OTC, suplementy diety, artykuły medyczne oraz kosmetyki apteczne. Segment ten w 2014 roku miał prawie 42 proc. udziału wartościowego w całym rynku farmaceutycznym w Polsce, z tego leki OTC stanowiły ok. 21 proc.

– Nie odbiegamy statystycznie od Europejczyków. Jesteśmy w pierwszej grupie społeczeństw, które używają leków bez recepty, ale nie jesteśmy liderami. Zainteresowanie samoleczeniem ma dużo głębsze podłoże. Wynika ono z rosnącej świadomości zdrowotnej Polaków i jest to zgodne z obserwowanym w świecie trendem świadomego podejścia do zdrowia i zarządzania swoim życiem – tłumaczy Ewa Jankowska.

Wedle obliczeń kanadyjskiego lekarza Marca Lalonde długość i jakość życia w dużej mierze (56 proc.) zależą od stylu życia. Genetyka, medycyna kliniczna i wpływ środowiska mają mniejsze znaczenie. Polacy coraz częściej pamiętają o zdrowym odżywianiu oraz aktywności fizycznej i – jak podkreśla Jankowska – świadomie wpływają na zachowanie prozdrowotne i uczestniczą w procesie samoleczenia. Często jednak stosują leki bez dokładnego sprawdzenia ich składu czy sposobu stosowania.

– Pacjent nie powinien nigdy używać leku, jeśli nie wie do końca, jaki problem zdrowotny u niego występuje. Przede wszystkim musi wiedzieć, co mu jest, musi zdiagnozować swoje objawy i zastosować lek, który na te objawy najlepiej pomoże. Poza tym powinien przeczytać ulotkę. Polacy mówią co prawda, że czytają ulotki, natomiast w praktyce nie czytają albo czytają niedokładnie – wskazuje Jankowska.

Część nie pamięta również, że najważniejsza w każdym leku jest substancja czynna, a zakupy robi, kierując się reklamą.

– Tymczasem jeśli pacjenci chcą użyć kilku leków na raz, muszą zweryfikować, czy dana substancja czynna nie znajduje się również w innych lekach. Jest to o tyle ważne, żeby nie zwiększyć i nie skumulować dawki dobowej, która jest istotna dla bezpieczeństwa stosowania leku – przekonuje prezes PASMI.

Dlatego konieczna jest edukacja społeczeństwa. 5 października PASMI rozpoczęło kampanię „Lecz się odpowiedzialnie”. Przez trzy miesiące na kanale YouTube będzie można obejrzeć serię czterech filmów pokazujących najczęstsze sytuacje, w których pacjenci podejmują decyzje odnośnie do swojego zdrowia.

– Najważniejsze jest to, aby pacjenci zapamiętali, że nie należy leczyć się samemu, jeżeli nie wiemy, co nam dolega. Zawsze powinniśmy sprawdzać skład leku, aby nie przekroczyć dobowej dozwolonej dawki danej substancji czynnej. Jeżeli terapia nie skutkuje przez 3-5 dni, to powinniśmy udać się do lekarza. Ulotka jest dla pacjenta najważniejszym źródłem informacji o leku, dlatego powinniśmy ją przeczytać, aby prawidłowo zażywać lek – podkreśla Jankowska.