Blisko 17 mld PLN traci polska gospodarka z powodu nowotworów złośliwych. Tyle w 2013 roku wyniosły koszty pośrednie, spowodowane przedwczesnymi zgonami, niezdolnością do pracy czy zaangażowaniem opiekunów nieformalnych. Do 2025 roku koszty te wzrosną do 1,3% PKB. Według EY, skuteczne leczenie onkologiczne wymaga poprawy jakości zarządzania, lepszej organizacji procesu leczenia i większego dostępu do zasobów, w tym leków. Aby poprawić dostępność leków onkologicznych, autorzy raportu „Innowacyjne terapie onkologiczne. Propozycja poprawy polskiego systemu opieki onkologicznej” proponują optymalizację procesu refundacji oraz wydzielenie dodatkowych środków na finansowanie innowacyjnych terapii, np. w formie dedykowanego funduszu.
Choroby nowotworowe to jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych w Polsce i na świecie. W 2012 roku nowotwory były przyczyną śmierci niemal 99 tys. Polaków, odpowiadając za 25,6 % wszystkich zgonów. W Polsce, podobnie jak w Unii Europejskiej (27 %), stanowią dziś drugą, po chorobach układu krążenia, najpoważniejszą przyczynę zgonów. Już w 2025 roku nowotwory staną się najczęstszą przyczyną śmierci w naszym kraju. Również dane epidemiologiczne nie napawają optymizmem. Populację chorych na nowotwory w Polsce szacuje się na 310 tys. osób. Zachorowalność ma wzrosnąć w ciągu dekady ze 150 tys. do 185 tys. przypadków rocznie. Oznacza to, że w 2025 roku prawie 350 tys. osób będzie się zmagać z chorobą nowotworową.
Trzy grupy determinant skuteczności systemu opieki onkologicznej
Do kluczowych czynników determinujących skuteczność i jakość opieki onkologicznej OECD zalicza: zarządzanie strategiczne systemem zapobiegania i leczenia nowotworów, organizację procesu leczenia oraz dostępność zasobów w systemie opieki zdrowotnej, czyli kadr, sprzętu i leków. – Niewątpliwie każdy z tych obszarów, podobnie zresztą jak cały polski system opieki onkologicznej, potrzebuje zmian. Konieczne są zdecydowane działania, które poprawią stan polskiej onkologii – zwraca uwagę Jakub Szulc, ekspert Sektora Ochrony Zdrowia w EY i jeden z autorów raportu. Dodaje, że wydatki na opiekę onkologiczną kształtują się w Polsce na niskim poziomie w porównaniu do Europy i świata. Po uwzględnieniu występujących różnic w sile nabywczej, na opiekę onkologiczną w Polsce w 2013 r. wydatkowano zaledwie 70 euro na mieszkańca. Dla porównania, wydatki na opiekę onkologiczną w Czechach kształtowały się na poziomie 124 euro na osobę, w Wielkiej Brytanii – 154 euro, a w USA – 323 euro.
Nowotwory problemem społecznym i ekonomicznym
Choroby nowotworowe stanowią istotny problem społeczny. Dotykają bowiem nie tylko samych pacjentów, ale również ich bliskich. Udostępnienie nowoczesnych i coraz skuteczniejszych terapii przeciwnowotworowych ma zatem znaczenie dla istotnej liczebnie populacji. Biorąc pod uwagę prognozy rosnącej zachorowalności, kwestia ta będzie nabierać z czasem coraz większej wagi. Niezbędne staje się więc podjęcie działań poprawiających dostępność nowoczesnych metod leczenia onkologicznego w Polsce.
Nowotwory to również ważny problem w ujęciu ekonomicznym. W tym wymiarze ocena obciążenia skutkami choroby zazwyczaj skupiona jest na kosztach bezpośrednich związanych z leczeniem i wykorzystaniem zasobów systemu ochrony zdrowia. Natomiast często pomijane są koszty związane z utratą produkcji w gospodarce na skutek występowania chorób - tzw. koszty pośrednie. Aby nie dopuścić do urzeczywistnienia się prognozowanego scenariusza wzrostu kosztów pośrednich w 2025 roku do 1,3 % PKB, konieczne jest jak najszybsze podjęcie działań usprawniających zarówno obszary profilaktyki zachorowań na nowotwory, jak i poprawy efektywności leczenia.
Koszty pośrednie nowotworów złośliwych w Polsce w 2013 roku
Rozwiązania europejskie
Źródłem dobrych praktyk do stworzenia propozycji rozwiązań stanowiły analizy systemów ochrony zdrowia, a szczególnie podejście do leczenia onkologicznego w wybranych krajach europejskich: Francji, Norwegii, Belgii i Wielkiej Brytanii (na przykładzie Anglii). – Stosowane w tych krajach kompleksowe podejście do opieki onkologicznej, obejmujące działania z zakresu zarządzania opieką, organizacji procesów i zapewnieniu niezbędnych zasobów, pozwala w praktyce na zwiększenie jakości oraz dostępu do usług medycznych. Mechanizmy zapewniające efektywność opieki onkologicznej są kluczowe nie tylko dla zaspokojenia rosnących potrzeb i oczekiwań pacjentów onkologicznych, ale również płatników i świadczeniodawców – komentuje Jakub Szulc.
Jedna z propozycji poprawy polskiego systemu opieki onkologicznej polega na zwiększeniu dostępności innowacyjnych terapii onkologicznych. Porównując podejścia stosowane w wybranych krajach Europy do sytuacji w Polsce, eksperci EY wyodrębnili dwa scenariusze pozwalające na poprawę dostępności tych leków: optymalizację procesu refundacji w ramach programów lekowych (w oparciu o podejście stosowane we Francji) oraz wydzielenie dodatkowych środków na finansowanie innowacyjnych terapii przeciwnowotworowych (Belgia i Wielka Brytania), np. w formie dedykowanego funduszu. Rozwiązania te nie wykluczają się wzajemnie i mogą być realizowane w tym samym czasie.
Fundusz dedykowany walce z nowotworami
Ważnym rozwiązaniem wspierającym leczenie chorób nowotworowych jest wydzielenie środków pieniężnych w formie dedykowanego funduszu przeznaczonego na finansowanie terapii innowacyjnymi lekami onkologicznymi. Takie rozwiązanie sprawdza się w Anglii, gdzie powołano Cancer Drugs Fund. Misją polskiego funduszu powinno być udostępnienie pacjentom onkologicznym innowacyjnego leczenia. Podstawowymi celami byłoby maksymalne wsparcie pacjentów przez udostępnienie nowoczesnych terapii onkologicznych, delegowanie lekarzom prowadzącym proces terapeutyczny decyzji dotyczącej wyboru potencjalnie najskuteczniejszej metody leczenia oraz poprawa całkowitego czasu przeżycia oraz jakości życia pacjentów onkologicznych. Spełniając swój podstawowy cel – udostępnienie pacjentom innowacyjnych terapii onkologicznych – fundusz powinien przewidywać transparentną i szybką ścieżkę dostępu do leczenia.
– Wiedza pozyskana w czasie funkcjonowania funduszu pozwoli, w dłuższej perspektywie, oceniać skuteczność terapii i precyzyjniej dobierać leczenie dla konkretnych typów wskazań. Dzięki temu środki przeznaczone na realizację celów funduszu będą wykorzystywane coraz bardziej efektywnie – tłumaczy Jakub Szulc. – Ponadto gromadzenie wyników dotyczących terapii mogłoby stanowić narzędzie do skutecznego zastosowania mechanizmów dzielenia ryzyka opartych na wynikach leczenia – dodaje ekspert EY.
dostarczył infoWire.pl
