Nowe przepisy walki z terroryzmem: szef ABW będzie mógł nakazywać usunięcie treści i karać firmy hostingowe

Projekt nowelizacji ustawy o działaniach antyterrorystycznych oraz ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu jest związany z wejściem w życie unijnego rozporządzenia 2021/784, w sprawie zapobiegania rozpowszechnianiu w internecie treści o charakterze terrorystycznym. Proponowana regulacja ma dostosować polskie prawo do nowych uregulowań unijnych.

Jak napisano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, głównym motywem wydania unijnego rozporządzenia jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania jednolitego rynku cyfrowego poprzez przeciwdziałanie wykorzystywaniu usług hostingowych do celów terrorystycznych, a także przyczynianie się do poprawy bezpieczeństwa publicznego w całej Unii Europejskiej. Jednocześnie zagwarantowane ma być pełne poszanowanie praw podstawowych jak wolność wypowiedzi i informacji.

Szef MON: będziemy rozwijać wojska obrony cyberprzestrzeni

Nowe uregulowania zakładają wprowadzenie we wszystkich państwach członkowskich mechanizmu umożliwiającego skuteczne i legalne usuwanie z sieci wszelkich treści o charakterze terrorystycznym zamieszczanych z wykorzystywaniem usług hostingowych, a także ich blokowanie. Mechanizm ten ma mieć zastosowanie wobec wszystkich dostawców, niezależnie od miejsca ustanowienia ich głównej jednostki organizacyjnej, jeśli swoje usługi oferują w co najmniej jednym państwie członkowskim UE.

Nakazy usunięcia treści terrorystycznych bez zgody sądu

Zgodnie z rozporządzeniem treściami o charakterze terrorystycznym są materiały, które podżegają do popełnienia przestępstwa terrorystycznego, np. poprzez pochwalanie aktów terrorystycznych, nakłaniają do popełnienia lub przyczynienia się do popełnienia tego typu przestępstw, a także nakłaniają do uczestniczenia w działaniach grupy terrorystycznej, czy np. udzielają instruktażu wytwarzania materiałów wybuchowych.

Przepisy rozporządzenia nie będą miały zastosowania m.in. wobec usług poczty elektronicznej lub przesyłanych wiadomości prywatnych. Za to będą stosowane np. wobec dostawców usług w zakresie mediów społecznościowych.

"W rezultacie państwa członkowskie zostały zobowiązane do wskazania w swoich porządkach prawnych takich organów, które bez względu na skalę zjawiska w danym państwie, będą w stanie sprawnie i skutecznie zapewnić ochronę przed internetową propagandą terrorystyczną, mając przy tym do dyspozycji niezbędne do tego narzędzia zarówno na poziomie operacyjnym, jak i prawno-administracyjnym" - napisano w uzasadnieniu projektu ustawy.

Dodano, że obowiązująca ustawa o działaniach antyterrorystycznych pozwala na blokadę treści o charakterze terrorystycznym w internecie pod warunkiem uprzedniej zgody prokuratora generalnego i sądu. Natomiast zgodnie z unijnym rozporządzeniem państwa członkowskie są zobowiązane do wprowadzenia środków, które w pierwszej kolejności zapewnią natychmiastowe usunięcie takich treści.

"Mechanizm ustanowiony w rozporządzeniu jest znacznie szybszy i uproszczony. Unijne regulacje nie zakładają konieczności uzyskania sądowej zgody do jego zastosowania. Natomiast zapewniają wdrożenie procedury skargowej, do której będzie miała prawo każda ze stron, której wydany nakaz dotyczy, tj. zarówno dostawcy usług hostingowych, jak i dostawcy treści, które zostały usunięte" - napisano.

Zgodnie z projektowaną regulacją treści o charakterze terrorystycznym to materiały, które podżegają do popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym określonego w ustawie Kodeks karny; nakłaniają do popełnienia lub przyczynienia się do popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym; nakłaniają do uczestniczenia w działaniach grupy terrorystycznej; udzielają instruktażu w zakresie m.in. wytwarzania lub stosowania materiałów wybuchowych; stwarzają zagrożenie popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym.

Dodany zostanie zapis, który ustanowi na gruncie ustawowym szefa ABW jako organu odpowiedzialnego za wykonanie rozporządzenia unijnego w zakresie, m.in.: wydawania nakazów zobowiązujących dostawców usług hostingowych do usunięcia treści o charakterze terrorystycznym lub uniemożliwienia dostępu do treści terrorystycznych we wszystkich państwach członkowskich; weryfikowania nakazów usunięcia wydanych przez właściwe organy innych państw członkowskich oraz stwierdzania ewentualnych naruszeń w tym zakresie; nakładania kar administracyjnych; przekazywania do Komisji Europejskiej rocznej informacji.

Nakazy usunięcia szef ABW będzie mógł wydawać wszystkim dostawcom usług hostingowych obowiązanym do przestrzegania przepisów. W pozostałym zakresie działania szefa ABW będą natomiast ograniczone wyłącznie do dostawców usług hostingowych, którzy mają główną jednostkę organizacyjną w Polsce lub których przedstawiciel prawny ma miejsce pobytu lub siedzibę w Polsce.

Wydawcy i firmy hostingowe będą mogły odwołać się do sądu

Zgodnie z projektem szef ABW wyznaczy w ramach podległej mu służby punkt kontaktowy właściwy do rozpatrywania wniosków o wyjaśnienie i informacje zwrotne dotyczące nakazów wydanych przez ABW, który będzie funkcjonował całodobowo 7 dni w tygodniu.

Wskazanie dostawców usług hostingowych narażonych na treści o charakterze terrorystycznym będzie następować w formie decyzji. "Do decyzji nie będzie miał zastosowania Kodeks postępowania administracyjnego. We wszystkich tych przypadkach postępowanie będzie jednoinstancyjne, natomiast odpowiednio dostawcy usług hostingowych i dostawcy treści będzie każdorazowo przysługiwało prawo wniesienia skargi do sądu" - napisano.

Regulacja umożliwi szefowi ABW nałożenie na dostawcę usług hostingowych w drodze decyzji administracyjnej kary pieniężnej na podstawie i na warunkach określonych w rozporządzeniu unijnym, w wysokości do 4 proc. całkowitych obrotów uzyskanych przez tego dostawcę w poprzednim roku obrotowym.